Doğan KARTAY'ın "Türk Çoban Köpeği Vefalı Dost: Kangal" kitabındaki yazısı.
Benim olan bozyaka baba ve anne kangal dan; 5 bozyaka yavrunun 6. kardeşleri karayaka özelliğinde doğunca, rengi dışındaki tüm fiziksel özellikler aileyle aynı, karamaskeli, gövde rengi gri, siyah (düşey) desenli, yani (tiger) kaplan görünümlü bir yavrunun sahibi oldum.Önceden de tanıdığım karayakalara ilgim arttı. Bir yıl sonra aynı çiftten doğan yavrulardan biri, süper bir erkek karayaka bebekti. Menemen İlçesi nin Çavuş Köyün de ve bir holdingin tesislerinde yine bozyaka çiftten doğma karayaka yavruların varlığını öğrenince, değişmek suretiyle bir erkek ve bir dişi karayaka yavruyu da aileme katmış oldum.
Bazılarının iddia ettiği gibi karayakaların ayrı bir ırk olması mümkün değildi. Bir kangal variasyonu olduğu düşüncesine de katılmıyorum. Çünkü; kangal aileden doğma, kangal ırkının diğer çoban köpeği ırklarından ayırıcı fiziksel özelliklerini taşıyan; siyah maskeli, kıvrımlı kuyruklu, mahmuzlu, baş, gövde, göğüs, bacak ve patileri tümüyle kangal görünümünde olan bu yavrular ırkın tüm özelliklerini aynen taşımaktadır. Karayaka yavrular, sarışın bir insan çiftinden doğma esmer tenli bebekler gibiydi. 10 yıl süreyle huy, davranış ve karakter özelliklerini gözlemledim. Farklı hiçbir özelliğe rastlamadım.
Karayaka seyrek rastlanan bir kangal rengi özelliğiydi. Kırçıl olanına daha fazla, kaplan desenlisine ise daha ender rastlanıyor. Tesadüfler beni 2 erkek ve 2 dişi karayaka yavrunun sahibi etmişti. Hem de ayrı ailelerden; tamamı karayaka olan yavrular elde etmek için çalışmaya karar verdim.
Egeli kangal sever dostlar, karayakaların kangal ırkından olduğunu şüphe ile karşıladılar. Ben de karayaka olayını kökeninden araştırmaya karar verdim. Karayakalar bana göre, kangallar ile aynı ırktandı. Kangal ilçesi ve civarında da rastlanması gerekirdi.
Kangal da çalışmaya ve araştırmaya başladığımda Kangal lı dostlara; bu ırktan beyaz ve kirlibeyaz gözdeli akyakalara rastlandığı gibi, bozyaka safkan çiftten karayaka yavrularınında doğabileceğini söylediğimde; akyaka yavrulara çok sık olmamakla birlikte rastlanır. Ancak, karayaka yavrulara ise seyrek rastlanıyor, diye beni cevapladılar. Turhan KANGAL, dedesinin yıllar önce kızıl kahve renkte bir kangala sahip olduğunu, daha sonra bu özellikte hiçbir yavruya rastlamadığını söyledi.
Kangal ın yakın köylerinden başlayarak, taramak suretiyle karayaka araştırmasına; Sedat DALAK, Elizabeth, Razaq ve Stanley ile birlikte koyulduk. Bu araştırmanın yapılmasındaki iste benden kaynaklanıyordu. Çünkü daha önce hiçbir araştırmacı karayakalar konusunu ele almamış ve hiçbir şey yazılmamıştı. Karayakaların izini Kangal da bulabileceğime inanıyordum.
İlk numunelere ilçe merkezinde ulaştık. Canlı hayvan ve et ticareti yapan yerel politikacı Hasan GÖKAY ın ağılında bozyaka çiftten doğma ikisi dişi, ikisi erkek dört yavru bulduk. Karayaka bebekler gerçekten çok güzel numunelerdi. Hasan Bey den daha önce her doğumda, bir, bir seferinde iki, ilk defa tümü karayaka yavruların doğduğunu öğrendik. Baba ve anne ağılın içinde yavruların yanındaydı.
Ertesi gün Elizabeth ve Sedat DALAK Dışlık Köyünde, iki yaşında kaplan desenli bir erkek karayakayı bulduklarını bana müjdelediler.
Festival yarışmasına getirilen karayaka da , Kangal da bulabildiğimiz üç yaşında güzel bir numuneydi. Daha sonra, varlığını öğrenebildiğimiz diğer karayakaları araştırdık. Elkondu ve Eğricek Köyleri nde birer karayaka ailesine rastladık ve görüntüledik.
Kangalların yurdu Kangal İlçesi nde, bozyaka çiftlerden olma karayakalara ulaşmıştım. Bundan böyle karayakalrın başka bir ırk veya kangal vairasyonu olduğunu iddia edenlere somut kanıtlar gösterebilirdim.
Daha sonra Balıkesir-Akhisar karayolu üzerinde bir sürünün başında rastladığım yaşlı bir karayaka gördüğüm en görkemli ve iri bir numuneydi, onu da görüntüledim. Unutmamalıyız; Ata nın Gazi Çiftliği nde bakılan tiger isimli çoban köpeği de bir karayakaydı.
Kangallarda renk tartışmasının bir kısmına açıklık getirmiş olduğumu ümit ediyorum. Ben karayakalrın kangal ırkından olduğunu başından beri